Tanımanın Şartları
Tanıma; babanın, nüfus memuruna, mahkemeye, notere veya konsolosluğa yazılı başvurarak resmi senette ya da vasiyetnamede çocuğun kendisinden olduğunu beyan etmesidir.
Tanıma beyanında bulunan kimse küçük veya kısıtlı ise, veli veya vasisinin de rızası gerekir.
Başka bir erkek ile soybağı bulunan çocuk, bu bağ geçersiz kılınmadıkça ve ananın kimliği tespit edilmedikçe tanınamaz.
Başka bir erkek ile soybağı bulunan ve anasının kimliği bilinmeyen çocuklar için tanıma senedi düzenlenmez. Bu şekilde düzenlenmiş olarak gönderilen tanıma senetleri nüfus müdürlüklerince kayda alınarak, tescil işlemi yapılmadan durum Cumhuriyet Savcılığına intikal ettirilir ve mahkeme kararına göre işlem tesis edilir.
Bildirim Yükümlülüğü
Beyanda bulunulan nüfus memuru, sulh hâkimi, noter veya vasiyetnameyi açan hâkim, tanımayı babanın ve çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluklarına bildirir.
Çocuğun kayıtlı bulunduğu nüfus memurluğu da tanımayı çocuğa, anasına, çocuk vesayet altında ise vesayet makamına bildirir.
Tanımanın Tesciline İlişkin Esaslar
Tanınan çocuk henüz aile kütüklerinde kayıtlı değilse;
1. Doğum formu düzenlenmek suretiyle çocuk babasının soyadı ile baba hanesine tescil edilerek, ana ve çocuk arasında bağ kurulur.
2. Babanın yabancı uyruklu olması halinde, anasının kayıtlı bulunduğu idari birimin sonuna baba soyadı ile tescil edilerek, ana ve çocuk arasında bağ kurulur.
Tanınan çocuk anasının bekarlık hanesinde kayıtlı ise,
1. Bu hanedeki kaydı kapatılarak, baba soyadı ile babasının hanesine tescil edilir.
2. Baba yabancı uyruklu ise, anasının kayıtlı bulunduğu idari birimin sonuna baba soyadı ile kaydı taşınır, ana ve çocuk arasında bağ kurulur.
Tanınan evli kadın ise, koca hanesindeki kaydına tanıma olayı işlenerek babası ile arasında bağ kurulur. Evliliğin herhangi bir nedenle son bulması halinde baba soyadı ile tanıyan babasının hanesine döner.
Tanınan evli erkek ise, kendisi ile eşi ve varsa ergin olmayan çocuklarının kaydı tanıyan babasının hanesine baba soyadı ile; tanıyan baba yabancı uyruklu ise, anasının kayıtlı bulunduğu idari birimin sonuna baba soyadı ile kayıtları taşınır. Anası ile arasında bağ kurulur.
Yabancı kadından evlilik dışında doğan ve Türk vatandaşı erkek tarafından tanınan 18 yaşından büyüklerin tescili Bakanlıkça verilen talimata göre gerçekleştirilir.
Tanımanın Tescili
Bildirim yükümlülüğü bulunan makamlarca gönderilen tanıma senedi veya mahkeme kararları ya da tanımaya ilişkin vasiyetname (ölüme bağlı tasarruf) bu Yönergenin 192 nci maddesinde belirtilen şekilde aile kütüklerine işlenir. Tanıma senedi veya mahkeme kararı ya da tanımaya ilişkin vasiyetnamenin bir örneği, bilgisayardan alınan tanıma veya tanımanın iptali formu ile birleştirilerek diğer kişisel durum değişiklikleri özel kütüğüne, ikinci örneği ise yine bilgi işlem ortamından alınan tanıma veya tanımanın iptali formu ile birleştirilerek, arşivlenmek üzere Genel Müdürlüğe gönderilecek olan diğer kişisel durum değişiklikleri özel kütüğüne takılır.
Tanınan çocuğa ilişkin tescil işlemleri, bu Yönergenin "Doğum" bölümünde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda gerçekleştirilir.
743 sayılı Türk Kanunu Medenisi hükümlerince tanınan ancak henüz tanınması aile kütüklerine tescil edilmemiş erkek, evli ve çocukları varsa, kendisi ile eşi ve çocuklarının nüfus kayıtları, kayıt taşınmada kullanılan form ve diğer kişisel durum değişiklikleri özel kütüğünden sıra numarası verilmiş olarak bilgi işlem ortamından alınan tanıma/tanımanın iptali formu, mahkeme kararı ile birleştirilerek, diğer kişisel durum değişiklikleri özel kütüğüne takılır.
Nüfus kaydının bulunduğu nüfus müdürlüğü gün sonu listesinde belirtilen tanıma bilgilerini ilgili kişinin/kişilerin kağıt ortamındaki kaydına işler. Bu işlemden sonra gün sonu listesi tescili yapan memur tarafından imzalanıp, nüfus müdürü tarafından onaylandıktan sonra gün sonu listesi dosyasına takılır.
Tanımanın İptali
Tanımanın İptali; çocuk ile tanıyan arasında tanıma nedeniyle kurulan soybağının mahkemece kaldırılmasıdır.
Tanımanın İptalini Gerektiren Haller ve Dava Açma Yetkisi, Hak Düşürücü Süre
Tanımanın İptalini Gerektiren Haller
Tanıyan, yanılma, aldatma veya korkutma sebebiyle tanımanın iptalini dava edebilir.
Dava Açma Yetkisi ve İspat Yükümlülüğü
Tanıyanın Dava Açma Yetkisi ve Yükümlülüğü
İptal davası anaya ve çocuğa karşı açılır.
İlgililerin Dava Hakkı
Ana, çocuk ve çocuğun ölümü halinde altsoyu, Cumhuriyet savcısı, Hazine ve diğer ilgililer tanımanın iptalini dava edebilirler.
Dava tanıyana, tanıyan ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.
Davacı, tanıyanın baba olmadığını ispatla yükümlüdür.
Ana veya çocuk tarafından tanıyanın baba olmadığı iddiasıyla açılan iptal davasında ispat yükü tanıyanın, gebe kalma döneminde ana ile cinsel ilişkide bulunduğuna ilişkin inandırıcı kanıtları göstermesinden sonra doğar.
Hak düşürücü süre
Tanıyanın dava hakkı, iptal sebebinin öğrenildiği veya korkunun etkisinin ortadan kalktığı tarihten başlayarak bir yıl ve her halde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
İlgililerin dava hakkı, davacının tanımayı ve tanıyanın çocuğun babası olamayacağını öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl ve her halde tanımanın üzerinden beş yıl geçmekle düşer.
Çocuğun dava hakkı, ergin olmasından başlayarak bir yıl geçmekle düşer.
Yukarıdaki süreler geçtiği halde gecikmeyi haklı kılan sebep varsa, sebebin ortadan kalkmasından başlayarak bir ay içinde dava açılabilir.
Tanımanın İptalinin Tesciline İlişkin Esaslar
1. Tanınması iptal edilen, anasının bekarlık hanesinde kayıtlı ise tanımanın iptaline ilişkin mahkeme kararı tanınanın ve tanıyan babanın kaydına işlenir.
2. Tanınması iptal edilen, tanıyan babasının hanesinde kayıtlı ise baba hanesindeki kaydı kapatılarak anasının bekarlık hanesine anasının bekarlık soyadı ile taşınır.
3. Evli kadının tanınmasının iptal edilmesi halinde; kendisi ile anasının bekarlık ve tanıyan babasının kayıtlarına tanımanın iptali işlenir.
4. Tanınması iptal edilen evli erkek, baba hanesinde kayıtlı ise baba hanesindeki kaydı kapatılarak eşi ve varsa çocukları ile birlikte anasının bekarlık hanesine, anasının bekarlık soyadı ile taşınır. Anasının ve tanıyan babasının kayıtlarına tanımanın iptali tescil edilir.
5. Türk babadan ve yabancı anadan doğan çocuğun tanıması iptal edilmiş ise; baba hanesindeki kaydı kapatılır.
6. Türk babadan ve aile kütüklerine tescil edilmemiş (saklı nüfus) kadından doğan çocuğun tanınması iptal edilmiş ise:
• Tanınan çocuğun anasının vatandaşlıkdurumu düzgün olmayan kişiler kütüğünde kayıtlı ve saklı nüfus işlemlerinin sürdürülmesi halinde; tanımanın iptali kararı aile kütüklerine tescil edilerek, çocuğun tanıma nedeniyle kazanmış olduğu Türk vatandaşlığını muhafaza edip etmeyeceğinin incelenmesi amacıyla, tanınan çocuk ile tanıyan babaya ait nüfus kayıt örnekleri ile tanımanın iptaline ilişkin mahkeme kararının bir örneği Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça verilecek talimat doğrultusunda işlem yapılır.
• Tanınan çocuğun anasının saklıdan aile kütüklerine tescil edilmiş olması halinde, baba hanesindeki kaydı kapatılarak anasının bekarlık hanesine, anasının bekarlık soyadı ile taşınır.
Soybağına İlişkin Esaslar
Soybağı
Soybağı; çocuğun soyadının, vatandaşlığının ve aile kütüklerinde yazılacağı yerin belirlenmesinde esas alınır.
Çocuk ile ana arasında soybağı doğumla kurulur.
Çocuk ile baba arasında soybağı, ana ile evlilik, tanıma veya hakimin hükmü ile kurulur.
Soybağı ayrıca evlat edinme yoluyla da kurulur.
Evlilik dışında doğan çocuk ana ve babasının birbiriyle evlenmesi halinde soybağı kendiliğinden düzelir.
Evlilik İçinde Doğan Çocuklar
Evlilik içinde veya her hangi bir nedenle evliliğin sona ermesinden başlayarak 300 gün içinde doğan çocuklar babanın soyadını alır ve aile kütüklerinde babalarının hanesine yazılırlar.
Çocuk evliliğin sona ermesinden başlayarak 300 gün içinde doğmuş ve ana da bu arada yeniden evlenmiş olursa, ikinci evlilikteki koca baba sayılır. Bu karine çürütülürse ilk evlilikteki koca baba sayılır.
Evlilik Dışında Doğan Çocuklar
Evlilik dışında veya evliliğin sona ermesinden itibaren 300 günden sonra doğan veya baba tarafından mahkeme kararı ile reddedilen çocuk; anasının bekarlık hanesine, anasının soyadı ve onun bildireceği baba adı ile tescil edilir.
Anası boşanarak bekarlık hanesine dönmüş ise çocuk, anasının kayıtlı bulunduğu haneye anasının soyadıyla, ancak anası önceki evliliğinden çift soyadı taşıyorsa anasının bekarlık soyadıyla tescil edilir.
Anası halen bir başkası ile evliyse, evlilik öncesi başka erkekten olan çocuğu anasının bekarlık hanesine, bekarlık soyadı ve anasının bildireceği baba adı ile tescil edilir.
Evlilik dışında Türk babadan ve yabancı anadan doğan çocuk;
1. Babanın ana ile evlenmesi sonucunda; Türk Medeni Kanununun 292 nci maddesine göre kendiliğinden evlilik içinde doğan çocuklara ilişkin hükümlere tâbi olacağından Türk vatandaşı olur ve baba hanesine tescil edilir.
2. Ananın veya çocuğun istemesi üzerine; Türk Medeni Kanununun 301 inci maddesi uyarınca mahkemece soybağının belirlenmesi ya daTürk Medeni Kanununun 295 inci maddesi uyarınca tanınması halinde, soybağının kurulması sonucunda babasına bağlı olarak doğumundan itibaren Türk vatandaşı olur. Bu durumda babasının hanesine baba soyadıyla tescil edilir.
Evlilik İle Soybağının Kurulmasında Usul ve Yapılacak İşlem
Eşler, evlilik dışında doğmuş olan ortak çocuklarını, evlenme sırasında ya da evlendikten sonra, yerleşim yerlerindeki veya evlenmenin yapıldığı yerdeki nüfus memuruna bildirmek zorundadır.
Ana ve babanın birbirleriyle evlenmesi ile soybağı düzelen çocuklar daha önce aile kütüklerine tescil edilmiş iseler, ana ve baba tarafından evlenme ile soybağının kurulmasına ilişkin bildirim formu doldurulup imzalanarak yerleşim yeri nüfus müdürlüğüne verilir.
Evlilik dışında doğmuş olan ortak çocuklarını, evlenme sırasında veya evlenmeden sonra bildirmeden önce eşlerden birinin ölümü halinde, sağ kalan eşin mahkemeden alacağı tespit kararına dayanılarak işlem yapılır.
Soybağının Kurulması
Babalık Karnesi
Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuğun babası kocadır.
Çocuk, evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğmuş ve ana da bu arada yeniden evlenmiş olursa, ikinci evlilikteki koca baba sayılır. Bu karine çürütülürse ilk evlilikteki koca baba sayılır.
Babalığa Hüküm
Babalığa hüküm; Türk Medeni Kanununun 301 inci maddesi uyarınca çocuk ile baba arasındaki soybağının mahkemece belirlenmesidir.
Babalığa Hüküm, Soybağının Kurulması Kararlarının Tescili
Çocuk daha önce anasının hanesinde kayıtlı ise başka bir belge veya ana ve babanın beyanı aranmaksızın mahkeme kararına dayanılarak çocuğun kaydı baba soyadı ile baba hanesine taşınır.
Çocuk kayıtlı değil ise, bu Yönergenin “Doğum” bölümünde belirtildiği şekilde doğum tutanağı düzenlenerek baba hanesine, baba soyadıyla tescil edilir. Çocuk ile ana arasında gerekli soybağı kurulur.
Çocuğun babasının Türk, anasının yabancı uyruklu olduğunun mahkeme kararında belirtilmesi durumunda çocuk onsekiz yaşından küçük ise baba hanesine baba soyadı ile tescil edilir. Anasının Türk, babasının yabancı uyruklu olduğunun mahkeme kararında belirtilmesi durumunda, anasının kayıtlı bulunduğu idari birimin sonuna baba soyadı ile tescil edilir.
Çocuk onsekiz yaşından büyük ve nüfusa kayıtlı değil ise babalığa hüküm kararı Bakanlığa gönderilerek vatandaşlık durumunun tespiti istenir ve Bakanlığın kararına göre işlem yapılır. Bakanlıkça tescil kararı verilmiş ise babanın hanesine doğumdan tescil edilir. Babanın yabancı olması halinde, anasının kayıtlı bulunduğu idari birimin son hanesinden sonraki haneye tescil edilir ve ana hanesi ile aralarında bağ kurulur.
Soybağının Reddi
Tanımı
Soybağının reddi, mahkeme kararı ile babalık karinesinin ortadan kaldırılmasıdır.
Soybağının reddi davası, koca tarafından ana ve çocuğa karşı açılabileceği gibi, çocuk tarafından da, ana ve kocaya karşı açılabilir.
Soybağının Reddi Kararının Tesciline İlişkin Esaslar
Mahkeme kararı ile soybağı reddedilen çocuk, baba hanesindeki kaydına açıklama yapılarak nüfus kaydı kapatılır ve anasının bekarlık hanesine, anasının bekarlık soyadı ile taşınır.
Soybağı reddedilen çocuğun anasının bekarlık hanesinin tespit edilememesi halinde; kayıtlı bulunduğu hanedeki nüfus kaydı kapatılır ve kayıtlı bulunduğu idari birimin sonuna yeni bir aile sıra numarası altında anasının soyadı ile kaydı taşınır. Soybağı reddedilen ergin ise, kendisinin bildireceği ve mülki idare amirinin uygun göreceği soyadına göre soyadı alanı tamamlanır. Çocuk ergin değilse, çocuğun vesayet altına alınabilmesi için, Türk Medeni Kanununun 404 üncü maddesi gereğince durum yetkili vesayet makamına bildirilir. Çocuğun soyadındaki eksiklik vesayet makamınca bildirilen ve mülki idare amirince onaylanan soyadına göre tamamlanır.
Soybağı reddedilen çocuğun anasının yabancı uyruklu olduğunun mahkeme kararında belirtilmesi veya anasının yabancı uyruklu olması nedeniyle aile kütüklerinde kayıtlı olmaması ya da ana ve babasının yabancı uyruklu olduğunun belirlenmesi halinde; soybağı reddedilen çocuğun çıkartılacak aile nüfus kayıt örneği ile mahkeme kararının tasdikli bir sureti vatandaşlık incelemesi yapılmak üzere Bakanlığa gönderilir, Bakanlıkça verilecek karara göre işlem yapılır.
Soybağı reddedilen çocuğun anasının Türk, babasının yabancı uyruklu olduğunun mahkeme kararında belirtilmesi veya babasının yabancı uyruklu olması nedeniyle aile kütüklerinde kayıtlı olmaması halinde; soybağı reddedilen çocuk anasının bekarlık hanesine, anasının bekarlık soyadı ile tescil edilir.
Çocuk anasının bekarlık hanesine tescil edilmiş ve babası ile arasında soybağı kurulmuş ise, soybağının reddine ilişkin açıklamalar çocuğun ve babasının kaydına yapılarak daha önce kurulmuş olan soybağı kaldırılır.
Devamını Oku
